shoah

από τις διηγήσεις για το Ολοκαύτωμα -shoah- ενεργή η μνήμη για την κυρία Ματθίλδη Εσκενάζυ από την Θεσσαλονίκη, στενή φίλη και συνομήλικη της μητέρας μου, σπουδάζαν μαζί, κρύφτηκε για λίγο από την οικογένεια των παππούδων, επέζησε, μόνη εκείνη από όλη της την οικογένεια, από το Μπίρκεναου κι έζησε στη Μασσαλία με τον συγκρατούμενο Γαλλο-Εβραίο σύζυγό της και τους δυό τους γιούς, για την κυρία Marie Zadziewics, Πολωνο-Εβραία, πρώτη φορά που ήρθα σε άμεση επαφή με τον αριθμό, χαραγμένο στον πήχυ τού χεριού, στο Παρίσι, μία περήφανη γυναίκα, επέζησε από το Άουσβιτς με την κόρη της. Έχασε γονιούς, αδέρφια και τον γιατρό σύζυγό της κειμέσα. Μέχρι τα βαθιά της γεράματα όργωνε το Παρίσι ως λογίστρια, αμίλητη, τον αριθμό έκρυβε συνήθως ντροπαλά.

**
(...) Ο νεοελληνικός αντισημιτισμός αντλεί από πολλές «παραδόσεις»: Ένας «πολιτικός αντισημιτισμός» συνδέεται με την ιστορία των εβραίων στην Οθωμανική αυτοκρατορία, με την αμφισβήτηση της προθυμίας τους να αποτελέσουν πιστούς πολίτες του νέου κράτους. Ένας «οικονομικός αντισημιτισμός» σχετίζεται με αντιπαλότητα και τον ανταγωνισμό και θα γίνει περισσότερο φανερός στη Θεσσαλονίκη, όπου η πληθυσμιακή σύνθεση ανατράπηκε με την έλευση των προσφύγων από τη Μικρά Ασία, το 1922, και –κυρίως- έγινε αντικείμενο διαχείρισης από την πλευρά της κυβέρνησης που αποσκοπούσε στον πλήρη εξελληνισμό της πόλης. Τέλος, ο «θρησκευτικός αντισημιτισμός» εξηγεί, πολλές από τις αντιπαραθέσεις, τη δημιουργία στερεοτύπων και λαϊκής μυθολογίας από την οποία, πολλές φορές, και σημαντικοί λόγιοι δεν αποστασιοποιούνται (...).

 ***

(...) Η ιστορία των Εβραίων δεν είναι «δακρύβρεχτη ιστορία» αιώνιων θυμάτων: Οι Εβραίοι ως υποκείμενα της ιστορίας τους έδρασαν, δημιούργησαν, αντήλλαξαν και αλληλοεπηρεάστηκαν με τους μη Εβραίους γείτονες, άλλοτε ειρηνικά και άλλοτε σε σύγκρουση. Πιστεύω ότι ο αντισημιτισμός μπορεί να ερμηνευτεί στο ιδιαίτερο πλαίσιο της κοινωνίας μέσα στην οποία εκδηλώνεται. Αυτό αφορά τόσο τον αντισημιτικό λόγο και τις πρακτικές που αυτός τρέφει, όσο και τους θεσμούς που τον στηρίζουν. Παρά την ισχύ της παραπάνω πρότασης δεν μπορεί παρά να μας εκπλήσσει η ανθεκτικότητα των αντισημιτικών στερεοτύπων και  φαντασιώσεων, δηλαδή η ικανότητά τους να διαπερνούν κοινωνίες και εποχές, η ιδιότητα του αντι-ιουδαϊκού υλικού να μεταπλάθεται για να υπηρετήσει τους ίδιους αλλά και διαφορετικούς σκοπούς σε μια μακρά χρονική διάρκεια (...).

Η αφήγηση της Ρίκας Μπενβενίστε: 

 https://www.oanagnostis.gr/rika-benveniste-to-olokaftoma-tis-thessalonikis/

 και: 

http://www.occupation-memories.org/deutsche-okkupation/shoah/index.html
φυσικά, οι Ρωμανιώτες Ιωαννίτες, εξαπλωμένοι και στα Ιόνια νησιά, ιδιαίτερα στην Κέρκυρα και στην Ζάκυνθο.
Ο Γιοσέφ Ελιγιά, εξαιρετική περίπτωση, αν και δεν έφθασε ως το Ολοκαύτωμα, εφόσον πέθανε από τύφο το 1931: υπέροχοι οι στίχοι του, έξοχα κείνα για "το άσμα ασμάτων":
«ΤΟ ΤΟΡΑ ΜΑΣ» (Ο ΝΟΜΟΣ ΜΑΣ)

Μεσονυχτίς στην άκαρπη μελέτη βυθισμένοι
με τη χλωμή σας την θωριά που η φτώχεια όλο μαραίνει,
στ’ αραχνιασμένα σας «Ταλμούντ» τα παλαιικά σκυφτοί
κι η σκλαβωμένη σας ψυχή με πάθος αναζητεί
να βρει τι γράφει το Τορά μας.
Μα, αν τυφλωμένη απ’ την παλιά ξεθωριασμένη πίστη,
στου χρόνου το περπάτημα δεν το ’νιωσες; -εσβήστη
η αρχαία λυχνία. Καινούριο φως στη στράτα μας μπροστά
Και το γοργοξετύλιγμα της ζωής πια δε ζητά
να βρει τι γράφει το Τορά μας.
Ως αδέρφι που σε μάγεψε το αρχαίο σου «μεγαλείο».
Της ζωής να ξεφυλλίσουμε το ζωντανό βιβλίο
έλα εκεί μέσα θε να βρεις πυρογραμμένο κάτι
- με του Δυνάστη το ραβδί, με τα δεσμά του Εργάτη –
φριχτό που δε γράφει το Τορά μας.

(Δημοσιεύθηκε το 1925 στο Περιοδικό: «Κριτική και Τέχνη»)

από: http://stigmalogou.blogspot.com/2014/11/1901-1931.html

Η Ιστορία των συμπατριωτών μας Οβριών: 

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%95%CE%B2%CF%81%CE%B1%CE%AF%CF%89%CE%BD_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1