https://es.wikipedia.org/wiki/Sylva_Pandu
Nació en Salónica, su padre, un militar
de alto rango fue asesinado durante la ocupación alemana de Grecia. Recibió una excelente educación y aprendió alemán, francés y español,
licenciándose en Filosofía y Letras en la Universidad Aristóteles de Salónica. Fue becada por el estado español en 1958 y obtuvo un diploma de
Estudios Hispánicos por la Universidad Internacional Menéndez Pelayo en 1962.
Al regresar a Grecia dio clases de español en la Organización Cristiana de
Mujeres de Atenas; el Departamento de Lenguas Extranjeras era el único lugar en
toda Grecia en donde se enseñaba el español y fue pionera en ese campo. Luego
trabajó como traductora simultánea en la Embajada de Méjico desde 1962 hasta
1967, año en que obtuvo una beca mejicana para efectuar estudios de postgrado
en la UNAM sobre civilización azteca y lengua náhuatl; allí también dio cursos de lengua y cultura helénica y se casó con un
mejicano, del que tuvo un hijo, Alejandro. Dirigió desde 1997 la Asociación de Hispanistas Griegos (Εταιρεία
Ελλήνων
Ισπανιστών) y recibió la Insignia de oro que otorga la Universidad Menéndez Pelayo en 1983, así como en 2007 el honor más alto que otorga la Casa
Real española, la Encomienda de la Orden de Isabel la Católica.1
Το 2013, στο Ινστιτούτο Θερβάντες Αθηνών
Στις 16 Νοεμβρίου, στα 87της χρόνια, είχε γεννηθεί έναν Αύγουστο, πέθανε η Σύλβα Πάντου,η γυναίκα που έφερε στην κυριολεξία τα Ισπανικά στην Ελλάδα, εργάσθηκε εργωδώς με τον ενθουσιασμό και την κουλτούρα που την διέκριναν πάντα για να πάψει η Ισπανική Γλώσσα να θεωρείται οίκοι "εξωτική". Τα κατάφερε!!!
Η Σύλβα γεννήθηκε και σπούδασε στην Θεσσαλονίκη φιλολογία, το 1934. Από αστική οικογένεια, ο πατέρας της, ανώτερος αξιωματικός, χάθηκε στον πόλεμο του '40. Μεγάλωσε αυτή κι ο αδερφός της Άλκης Πάντος, γιατρός, από μία μάνα εύπορη, ευτυχώς, με τις αστικές αρχές και την ραφιναρισμένη κουλτούρα της εποχής. Το 1958 πήρε υποτροφία για την Ισπανία και σπούδασε την γλώσσα στο Διεθνές, μεταγενεστέρως, Πανεπιστήμιο της Σανταντέρ. Επέστρεψε στην Ελλάδα και δίδαξε Ισπανικά στην ΧΕΝ, μόνον φορέα που διέθετε τμήμα εκμάθησης άλλων γλωσσών εκτός των τρεχόντων. Δούλευε παράλληλα ως free lancer μεταφράστρια τότε στην Πρεσβεία του Μεξικού στην Αθήνα. Το 1967 έλαβε υποτροφία από την μεξικανική κυβέρνηση , έκανε περαιτέρω σπουδές στο UNAM, Εθνικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο του Μεξικού, ένα από τα αρχαιότερα και πλέον έγκριτα ως σήμερα της Λατινικής Αμερικής. Δίδαξε εκεί, στην συνέχεια, αρχαιο και νεοελληνικές σπουδές, πολλοί από τους Μεξικανούς Ελληνιστές της οφείλουν πολλά. Το 1971 επέστρεψε στην Ελλάδα και λίγο αργότερα έστησε το πρώτο Ινστιτούτο Ισπανικών σπουδών, στην θρυλική του έδρα στην Σκουφά 18 στην Αθήνα. Από κει, περάσαμε όλοι κι όλες όσοι κι όσες. Άλλοι σαν μαθητές, άλλοι σαν ακροατές... δημιούργησε ένα φυτώριο ενδιαφερομένων περί την Ισπανική Γλώσσα και κουλτούρα όχι μόνον της Ιβηρικής Χερσοννήσου αλλά και της Λατινικής Αμερικής. Πολύ αργότερα, μετέφερε την έδρα του Ινστιτούτου στην οδό Κουμπάρη, ύστερα, πήγε για λίγα χρόνια στην Μαδρίτη όπου δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Complutense. Συνδέθηκε στενά με τον υπαρξιακό ποιητή José (Pepe) Hierro, τον οποίο μετέφρασε. Από το 1997 και ως τον θάνατό της, εξελέγη και διετέλεσε Πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Ισπανιστών. Της έχουν απονεμηθεί πολλές διακρίσεις για μιά ζωή στην υπηρεσία της σύνδεσης της Ελλάδας με τα των Ισπανικών, με όσα αυτό εμπεριέχει... εξέχει η Ύπατη Διάκριση της Ισαβέλλας της Καθολικής
Στην Ελλάδα, τα Ισπανικά ήρθαν από τους γεννήτορες, καταπώς τους αποκαλούμε μεις οι ολίγοι, ήτοι, από την Ιουλία Ιατρίδου και τον ένθερμο φίλο της Κώστα Καρθαίο. Ύστερα, ήρθε η Σύλβα, η δική μας "δασκάλα" και δημιούργησε γενιές. Η δική μας Σύλβα, αναπαύεται εν ειρήνη...
*Πρέπει να ήταν Γενάρης-Φλεβάρης του 1971, μήπως 1972? ατονεί σιγά-σιγά η μνήμη, πάντως ο αδερφός ή είχε άδεια από τον στρατό ή είχε αφυπηρετήσει, αν ήταν το 1972. Ήμουν 17 χρονώ, είχα ήδη μάθει τα βασικά στα Ισπανικά με την μέθοδο άνευ διδασκάλου από τα Γαλλικά: "L' espagnol sans peine", ήγουν, "Ισπανικά ακόπως", το πώς αποκτήσαμε αυτή την μέθοδο, άλλη στιγμή, ήδη δημοσιευμένη, πάντως, η εικονογράφηση στηριζόταν σε σκίτσα της δεκαετίας του '30... Με πήρε, λοιπόν, ο αδερφός και πήγαμε στην ΧΕΝ όπου μία κυριούλα, παχουλούλα, με μαλλί ημίξανθο κι ένα γαλάζιο μάτι σπινθίζον, βρισκόταν μπρος από μία οθόνη, προέβαλε σλάιτς και εκείνη μιλούσε για τους Μάγιας, μας έδειχνε το Chichén Itzá, το αντίστοιχό του στην Γουατεμάλα. 'Ασχετο, η Σύλβα είχε αυτό που λέμε, κορακάτο μαλλί, νομίζω πως ποτέ από τότε δεν άλλαξε το χρώμα...Μαθήτρια ούσα, καταγοητεύθηκα. Ο γόης αζιρφός, συνδέθηκε στενά με την Σύλβα με όλη την θέρμη και τον ενθουσιασμό της 20σάχρονης ηλικίας του. Η Σύλβα πρέπει να ήταν τότες 38-39 χρονώ, στις αποσκευές της από το Μεξικό κουβαλούσε ένα μηνών μωρό. Αυτό το μωρό πηγαίναν βόλτα καθημερινώς με τον αδερφό μου Γιώργο, ένας μετ' έφηβος, δεν ήθελε πολύ να ερωτευθεί μία γυναίκα με ευρύτατη κουλτούρα, με εξαίρετη γνώση αλλοδαπών γλωσσών, με την οποία μιλώντας, ένοιωθε να του ανοίγουν πολύ περαιτέρω ορίζοντες γνώσης. Λίγο αργότερα, η Σύλβα έστησε το Ινστιτούτο της, και ο αδερφός και του λόγου μου, ήδη γνωρίζαμε στοιχειωδώς καλά Ισπανικά, άρα, δεν ετίθετω θέμα να παρακολουθήσουμε μαθήματα εκμάθησης Γλώσσας. Ο αδερφός υπήρξε από τους πρώτους όπου, πάντα μέσω της Σύλβας, πήρε την πολυπόθητη υποτροφία βελτίωσης Ισπανικής Γλώσσας θερινού Τμήματος στο θρυλικό Διεθνές -πια- Πανεπιστήμιο Menéndez Pelayo της Σανταντέρ.από τότε, η Σύλβα διατηρούσε ιδιαίτερη σχέση με την μητέρα μας, παρέμεινε θερμή και ζωντανή ως τον θάνατο της μάνας μου το 1985-
Όταν ο Γιώργος έφυγε για το Παρίσι, το 1972, περνούσα από της Σύλβας συχνά-πυκνά, μιλάγαμε για λογοτεχνία, σκάρωσα κάποιες πρώτες μεταφράσεις, όλως ιδιαιτέρως του Platero y yo με τον γαϊδάρακο,του Juan Ramón Jiménez, Νόμπελ Λογοτεχνίας του 1956, μεταφρασμένο στα Ελληνικά, εξάλλου, πολύ αργότερα, κομμάτια από την Fuente Ovejuna του Lope de Vega, θεατρικό σήμερα από την σκηνή του Εθνικού Θεάτρου σε μετάφραση της Μαρίας Χατζηεμμανουήλ, κάποια κομμάτια του Περουάνου Αργέδας, "όλα τα αίματα, το αίμα", κ.α.
Σύχναζε εκεί ο από τα παιδικάτα μου Φίλιππος Δρακονταειδής που μόλις είχε μάθει Ισπανικά κι εκείνος, υπάρχουν πολλά ιλαρά αφηγήματά του σε σχέση με την Σύλβα μας... Στην Σύλβα, οφείλω και την δική μου υποτροφία για το Menéndez Pelayo στην Σανταντέρ, τον Ιούλιο του 1974, για θερινά μαθήματα τελειοποίησης γλώσσας κι απόκτησης του πτυχίου εξαίρετης γνώσης των Ισπανικών πριν να πέσει η Χούντα, πριν να του έρθει του αδερφού να κατέβει στην Ελλάδα μετά δύο έτη και από το αεροδρόμιο να τον επιστρατεύσουν και να έχουμε ύστερα τους γονιούς μας να τρέχουν ξωπίσω του και να μην φθάνουν. Άσχετο, το κάμπους του πανεπιστημίου ήταν υπέροχο, τα μαθήματα,παιδική χαρά, η καφετερία η χαρά της ζωής, με αποκαλούσαν "κόρη του Ωνάση", μόνον Έλληνα που γνώριζαν, ήταν ακόμη δικτατορία στην Ισπανία, ο κύριος καθηγητής μας ήταν ένας τυπάκος πυρόξανθος με μουστακάκι και κάθε που με απαντούσε με έλουζε με όσες βρισιές είχε γνωρίσει ως ξέμπαρκος στον Περαία...
Πέρασε ο καιρός, με την Σύλβα τηλεφωνιόμασταν και βλεπόμασταν αραιά και πού αλλά πάντα θερμά, ώσπου, πριν από δέκα περίπου χρόνια, από μία βλακεία του (λάθος σε δακτύλιο στο στομάχι), έχασε το μοναχοπαίδι της, τον Αλέξανδρο, μόλις 40 χρονώ και με μικρό παιδί. Την θαύμασα τότε, πολύ, για την αξιοπρέπεια και το κουράγιο της.
'Οταν πριν δύο χρόνια πέθανε ο αδερφός, έφτιαξε μία συνάντηση Ισπανιστών, βασικά φίλων, σπίτι της. Δεν ήρθαν όλοι, ήρθαν, όμως, κείνοι που κι εγώ κι εκείνη λογιάζαμε "δικούς".
Η Σύλβα Πάντου υπήρξε μία εξέχουσα προσωπικότητα, ένας πολύ θερμός χαρακτήρας, μία ΚΥΡΙΑ με κουλτούρα η οποία δίνει τόνο στον βίο. Ένα ατέλειωτο πήγαιν' έλα, καταπώς σημειώνει κι ο φίλος μου ο Νίκος, ανάμεσα σε δύο Γλώσσες, πολλές κουλτούρες κι ένα μότο "ενώνουμε πολιτισμούς", αυτός υπήρξε ο άνθρωπος Σύλβα Πάντου, αιωνία της η μνήμη.*
ΥΓ. προχθές πέθανε από καρκίνο η σπανιόλα Αλμουδένα Γκράντες, στα 61 της χρόνια, για να μην έχουμε να λέμε ημείς οι γηραιότεροι, έγραψε, κι αν δεν έγραψε, βασικά μια 5λογία για την δικτατορία της Ισπανίας, μένω εδώ: te llamaré viernes
θα σε λέω Παρασκευά-ή ,κάποιοι από τους νεώτερους, μεταφρασθείτο, παρακαλώ!!!!
διότι, το 2011, με τη Σύλβα, συναντήσαμε την Αλμουδένα Γκράντες στην Μπαρσελόνα, τα υπόλοιπα είναι προσωπικά δεδομένα...
**μία εικόνα του Νίκου για την Σύλβα, λίγα χρόνια πριν:
Τρίτη 27 Σεπτεμβρίου 2016
Μια καθηγήτρια de ida y vuelta, του Νίκου Πρατσίνη
Όσο το σκέφτομαι, η Σύλβα Πάντου μου φέρνει στο νου αυτές τις τόσο μοναδικές μορφές φλαμένκο που λέγονται cantes de ida y vuelta, μορφές που, όπως πίστευαν παλιά –δεν πειράζει αν κάπου ίσως λάθευαν– μίσεψαν από την Ισπανία, πήγαν στη Λ. Αμερική και επαναπατρίστηκαν αλλαγμένες. Πλούτισαν το μουσικό πανόραμα του Νέου Κόσμου και επέστρεψαν για να πλουτίσουν και το ισπανικό φλαμένκο.
Η Σύλβα Πάντου έφυγε νέα από την Ελλάδα, πήγε στο Μεξικό και δίδαξε ελληνική γλώσσα και πολιτισμό στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Πόλης του Μεξικού. Συνέβαλε στη διάδοση της ελληνικής παιδείας στο Μεξικό, δίδαξε και διαμόρφωσε ελληνιστές και νεοελληνιστές που έχουν δώσει πλούσιο έργο, μεταφράζοντας τους νεοέλληνες κλασσικούς μας και καλλιεργώντας την ελληνομάθεια.Ξανάφυγε αργότερα για τη Μαδρίτη, όπου δίδαξε νέα ελληνικά, και επέστρεψε και πάλι στην Ελλάδα για να διδάξει και πάλι, ακάματη, ισπανικά και να προωθήσει τον ισπανόφωνο πολιτισμό αφιλοκερδώς πλέον, σε συνεργασία με θεσμικούς φορείς, δήμους κ.λπ. Μια καθηγήτρια που πήγαινε και ερχόταν φέρνοντας επαφή τον ελληνικό και το ισπανόφωνο πολιτισμό και όσους ήθελαν να ασχοληθούν με αυτούς και τις μεταξύ τους σχέσεις. Μέχρι που να φθάσουμε στο επίπεδο να οργανώνουμε ένα συνέδριο όπως τούτο εδώ στη χώρα μας.
Ήξερε να υπερασπίζει τις ιδέες της αλλά και να ακούει τις ιδέες των άλλων και να εμπνέεται από αυτές.
Τη γνώρισα στις αρχές της δεκαετίας του ’80, νεαρός φοιτητής τότε που διερευνούσε πού θα μάθει ισπανικά και ανέβαινε την οδό Σκουφά για να πάει στο ίδρυμα που πολύ αργότερα θα γινόταν το Ινστιτούτο Θερβάντες. Είδα ξαφνικά στο δρόμο μου το Κέντρο Ισπανικών Σπουδών, έτσι νομίζω λεγόταν η σχολή της. Είδα φως και μπήκα, που λένε. Η σχολή της Σύλβας με έπεισε πιο πολύ από το επίσημο ίδρυμα της Ισπανίας, το οποίο επισκέφθηκα αμέσως μετά. Με κέρδισε η φλόγα, το και το πάθος της Σύλβας για ό,τι έκανε αλλά και το γεγονός ότι μου έδωσε να καταλάβω, με λίγα απλά λόγια, πως τα ισπανικά είναι κάτι παραπάνω από μια ευρέως διαδεδομένη γλώσσα: είναι και η οδός για πολιτισμούς στους οποίους παίζει μεγάλο ρόλο το εξωευρωπαϊκό στοιχείο. Χάρη στη Σύλβα κατάλαβα την οικουμενικότητα μιας γλώσσας που μας οδηγεί να αρχίσουμε να ψηλαφούμε το τι είναι και τι ήταν η Λ. Αμερική. Είχα την αίσθηση μιας φώτισης. Ήταν τέτοιος ο ενθουσιασμός για τον ισπανόφωνο πολιτισμό που μου είχε εμπνεύσει, που τον μετέφερα σιγά-σιγά και στη μητέρα μου. Τόσο πολύ, που μόλις πήρε συνταξιοδοτήθηκε γράφτηκε στη σχολή της Πάντου. Και παρά την ηλικία της, μετά από δυο χρόνια φοίτησης, είχε μάθει αρκετά για να τα βγάζει πέρα όταν με επισκέφθηκε στην Ισπανία, όπου ήμουν για μεταπτυχιακά!
Η σχολή της Πάντου στην Ελλάδα των δεκαετιών του ’70 και του ’80 ήταν για πολλούς από μας κάτι σαν το έμβρυο ενός πανεπιστημιακού τμήματος ισπανικής γλώσσας και πολιτισμού, σε μια εποχή που κάτι τέτοιο δεν υπήρχε ούτε σαν ιδέα στον τόπο μας. Δεν πατούσα πόδι στις πανεπιστημιακές παραδόσεις –σπούδαζα Χημεία– αλλά δε διανοούμουν να λείψω από μάθημά της. Πέρα από καθηγήτρια, η Σύλβα λειτουργούσε και ως μέντορας, για όποιον το ήθελε. Δάνειζε βιβλία από την πλούσια βιβλιοθήκη της, καθοδηγούσε την ανάγνωση. Προσωπικά, με ενθάρρυνε να ξεκινήσω μεταφράσεις και από τα ισπανικά -μέχρι τότε μετέφραζα μόνον από αγγλικά- και μου γνώρισε Μεξικανούς στην Αθήνα για να με βοηθήσουν στην δεύτερη μετάφραση από ισπανικά που αποτόλμησα, τρομάρα μου!, το Pedro Páramo του Juan Rulfo. Γιατί η Σύλβα έφερνε κοντά και ανθρώπους, όχι μόνο πολιτισμούς, ήταν πάντα ένα αεικίνητο κέντρο που δρούσε ενωτικά στο μικρόκοσμο, τότε, των Ελλήνων ισπανομαθών και ισπανολατρών, με τον καλό της λόγο για όλους και τη διάθεση να ενθαρρύνει. Με ενθάρρυνε να πάω για μεταπτυχιακά στην Ισπανία πριν τριάντα χρόνια, μου άλλαξε τη σκέψη, τον επαγγελματικό προσανατολισμό και τη ζωή τελικά, και της είμαι υπόχρεος για αυτό, όπως και αρκετοί άλλοι από τους παρόντες, πιστεύω. Η Σύλβα μας ενώνει και σήμερα σε αυτή την εκδήλωση και μακάρι να μας ενώνει για πολλά χρόνια, μακάρι να συνεχίσει να λειτουργεί ενωτικά στο κόσμο μας ο οποίος, χάρη και σε εκείνη, δεν είναι πια μικρόκοσμος.
Ομιλία που εκφώνησε ο Νίκος Πρατσίνης στο πλαίσιο του τιμητικού αφιερώματος στη Σύλβα Πάντου που οργανώθηκε κατά τη διάρκεια του διεθνούς συνεδρίου "Ecos y Resplandores Helenos en la Literatura Hispana", Αθήνα 6-9 Σεπτεμβρίου 2016.
πηγή: http://konstantinos-paleologos.blogspot.com/2016/09/de-ida-y-vuelta.html
