28/1/18

άρης μπερλής

Μετά την Έφη Καλλιφατίδου, σήμερα ο Άρης, όλο θα αποχαιρετούμε από δω και μπρος.
Δεν χρειάζεται να προσπαθείς να μεταφράσεις και του λόγου σου, για να διακρίνεις από τις πρώτες λέξεις την βαθύνοια, την ευαισθησία, το μεταφραστικό τάλαντο ενός ανθρώπου που μετέφραζε για 45 χρόνια συναπτά.

(...) ...τι τελείται σ' ένα κείμενο που μεταφέρεται από τη μια γλώσσα στην άλλη κι όχι τού πώς μεταφράζεις. Γιατί κάτι τελείται, ανεξαρτήτως του μεταφραστή. Κι αυτό είναι καθαρά θέμα γλώσσας: πώς και τι παθαίνουν τα κείμενα από τη μια γλώσσα στην άλλη. Και παθαίνουν πολλά πράγματα. Μπαίνουν σ' ένα εντελώς άλλο γραμματικό, φωνολογικό, συντακτικό σύμπαν, σε μιαν άλλη γλώσσα. Πηγή: www.lifo.gr (...)

Τον γνώρισα καλλίτερα γύρω στα 2000-2004, όταν ο Πάπυρος έκανε νέο ξεκίνημα στην λογοτεχνία και, στο ΕΚΕΜΕΛ, είχε ύφος αυστηρό, ισπανικά θα ταίριαζε η λέξη austero, {πάει να πει, λιτό, αυστηρό και συγκρατημένο, όλα αυτά μαζί σε ένα, η ρίζα, στο ελλείπον, με το στερητικό α προεξάρχον}, αλλά και μειλίχιο, προσηνής κι απόμακρος συνάμα. Στην μνήμη οι συνελεύσεις διδασκόντων, με δυο κουβέντες έκοβε την φόρα των περί πολλά τυρβαζόντων κι έθετε τα πράγματα στα πραγματικά τους πλαίσια. Όταν έμαθε πως το σεμινάριό μου ήταν για την κοινωνιολογία της Λατινικής Αμερικής, με ρώτησε μια μέρα στον διάδρομο, δέχεσαι ακροατές? Πρασίνισα, κιτρίνισα. Συχνά-πυκνά, όταν δεν είχε κείνη την ώρα μάθημα ή διευθυντικές εργασίες, άνοιγε την πόρτα και καθόταν πίσω-πίσω. Δύο μόνο φορές έκανε ερώτηση, σαν μαθητούδι. Τον είχαν ενθουσιάσει κάποιοι διαδραστικοί χάρτες που κρεμούσα στον πίνακα, του χάρισα δύο αντίγραφα, έκανε σαν παιδί. Στα Κρατικά βραβεία και για μετάφραση, του 2012, για δύο πράγματα χάρηκα υπερβολικά: για το βραβείο στον Μαρωνίτη και για το βραβείο μετάφρασης στον Μπερλή, πρώτη φορά που δόθηκε βραβείο για το σύνολο μεταφραστικού έργου, ήταν για τα 40 του χρόνια, το αμφιθέατρο σηκώθηκε σύσσωμο και χειροκροτούσε για ώρα, η πτωχή μου συνυποψηφιότητα μόνο πελώρια τιμή.

στην αγαπημένη Αθηνά Δημητριάδου, σύντροφό του εδώ και πολλά-πολλά χρόνια, όλη η σκέψη κι η αγάπη, στο καλό Άρη.

http://staxtes.com/2003/?p=12703


http://www.lifo.gr/articles/obituaries/178245/aris-mperlis-1944-2018-i-zoi-moy-kai-ta-pisteyo-moy

έλα, να! να σου χαρίσω πάλι αυτό, τώρα που την έκανες, δεν τον γνώριζες, είχες εντυπωσιασθεί από την αμετανόητη -εν πολλοίς βλακώδη- συνέπειά του, σαν καλή δασκάλα, προσπάθησα και για τα μεν και για τα δε, πίστευες και, ως σήμερα, πιστεύω, πως μία μόνο γλώσσα υπηρετούμε, εσέναν σου έλαχε η στριφνή αγγλική, εμέναν η πανεύκολη ισπανική, έκατσα κι έγραψα αυτό σ' ένα χαρτί στο πόδι, εκεί, πάνω στο θρανίο αφού είχαν φύγει όλοι, κι όρθιοι, με ρωτούσες, σου το έδωσα, δεν νομίζω να άλλαξε κάτι ως σήμερα, είναι απλές οι λέξεις για μεταφορά, είναι βαρύ το φορτίο, σε μεταφορά ή κυριολεκτικά, καλή στράτα Άρη της εγγράμματης Ελλάδας, Παναγία μου, πόσο πολύ φτωχαίνουμε πια-




Alta hora de la noche

Cuando sepas que he muerto no pronuncies mi nombre
porque se detendrá la muerte y el reposo.

Tu voz, que es la campana de los cinco sentidos,
sería el tenue faro buscado por mi niebla.

Cuando sepas que he muerto di sílabas extrañas.
Pronuncia flor, abeja, lágrima, pan, tormenta.

No dejes que tus labios hallen mis once letras.
Tengo sueño, he amado, he ganado el silencio.

No pronuncies mi nombre cuando sepas que he muerto
desde la oscura tierra vendría por tu voz.

No pronuncies mi nombre, no pronuncies mi nombre.
Cuando sepas que he muerto no pronuncies mi nombre.

Μικρές ώρες της νύχτας

Σαν μάθεις πως πέθανα μην προφέρεις τ’ όνομά μου
γιατί θ΄ αργήσουν  ο χάρος κι η ανάπαυση.

Η φωνή σου, καμπάνα των πέντε αισθήσεων,
θα γίνει ο αχνός φανός που αναζητά η ομίχλη μου.

Σαν μάθεις πως πέθανα βγάλε συλλαβές παράξενες.
Πρόφερε άνθος, μέλισσα, δάκρυ, άρτος, θύελλα.

Μην αφήσεις τα χείλη σου να  βρουν  τα έντεκά μου γράμματα.
Νυστάζω, έχω αγαπήσει, έχω κερδίσει τη σιωπή.

Μην προφέρεις τ’  όνομά μου σαν μάθεις πως πέθανα
από τη σκοτεινή γης θα ‘ρχόμουν για τη φωνή σου.

Μην προφέρεις τ’ όνομά μου, μην προφέρεις τ’ όνομά μου.
Σαν μάθεις πως πέθανα, μην προφέρεις τ’ όνομά μου.


·       Roque Dalton  Ρόκε Ντάλτον (1935-1975) ο σημαντικότερος ποιητής του Σαν Σαλβαδόρ και «πατέρας» του αριστερού κινήματος της χώρας του ~ ακτιβιστής. Τον «καθάρισαν» οι ίδιοι «σύντροφοί του» οι κομμουνιστές , το μάθαμε, τότε, είχε βουήξει όλο το Λατινοαμερικανικό Παρίσι, είμασταν για μέρες άρρωστοι
  










Hadjidakis-Fleury Dadonaki: I love you - Σ' αγαπώ

Που πια δεν έχω τίποτε άλλο Μες στους τέσσερις τοίχους, το ταβάνι, το πάτωμα Να φωνάζω από σένα και να με χτυπά η φωνή μου Να μυρίζω από σέν...