29/3/16

Carlos Pellicer

Δεν είμαστε μόνο κάποιοι μεταφραστές της Αλεχάντρας Πισαρνίκ που γίναμε αρκετοί, με μεγάλη χαρά παρεβρέθην χθες στην παρουσίαση της μεγάλης ανθολόγησης Μεξικανών ποιητών από τον έξοχο μεταφραστή και αγαπητότατο φίλο Γιάννη Σουλιώτη, στις εκδόσεις Ροές, σε άψογη επιμέλεια της έγκριτης ποιήτριας και καλής φίλης Παυλίνας Παμπούδη. Μεταξύ τόσων άλλων, παλαιότερων και νεώτερων (από τον Βιγιαουρούτια ως την  Ροσάνα Καστεγιάνος κι ως νεώτατους του σήμερα, φυσικά τον Οκτάβιο Πας, τον Κάρλος Μονσιβάις και τον Χοσέ Εμίλιο Πατσέκο, περιέλαβε και δύο ποιήματα του Κάρλος Πεγισέρ. Όσοι μεταφράζουμε από τα ισπανικά (από τις "παλιοσειρές"), καλά γνωρίζουμε πως ο Πεγισέρ έχει κάνει τα πάντα στον μακρύ του βίο για να καταστήσει την ποίησή του περίπου αμετάφραστη, πλην,τίποτα δεν υπάρχει μη μεταφράσιμο, κάποτε,κάποιοι εξ ημών θελήσαμε να αναμετρηθούμε με τον Πεγισέρ. Εκεί όπου ο Γιάννης Σουλιώτης αποδίδει "αδειανό νερό", η ταπεινότητά μου έχει σηματοδοτήσει "κενό νερό" Μία ευρεία ανθολόγηση του Κάρλος Πεγισέρ στο έξοχο λογοτεχνικό έντυπο "Εμβόλιμον" υπό την  ακάματη διεύθυνση του φίλου ποιητή Γιώργη Χ Θεοχάρη, τ. 63-64, Χειμώνας-Άνοιξη 2012:

HORAS DE JUNIO (από τη συλλογή Hora y veinte-1927 -Μία και είκοσι-1927)


Ώρες  Ιουνίου

Γυρίζω σ’εσένα, μοναξιά, κενό νερό,
νερό των εικόνων μου, τόσο νεκρό,
σύννεφο των λόγων μου, τόσο ερημικό
νύχτα της ανείπωτης ποίησης.

Για σε το ίδιο αίμα –δικό σου και δικό μου-
ρέει η ψυχή του κανενός πάντα ανοιχτά.
Για σένα η αγωνία είναι σκιά στην πόρτα
που δεν ανοίγει ούτε τη μέρα ούτε και τη νυχτιά.

Ακολουθώ την παιδική ηλικία στη φυλακή σου, και το παιχνίδι
που εναλλάσσει θανάτους κι αναστάσεις
από την μια εικόνα στην άλλη ζει τυφλό.

Κραυγάζουνε ο άνεμος, ο ήλιος κι η θάλασσα σε ταξίδι.
Εγώ κατασπαράζω τις καρδιές μου
και παίζω με τα μάτια του τοπίου.

Ο Ιούνιος μού ’δωσε τη φωνή, τη σιωπηλή
μουσική να σιγάσω ένα συναίσθημα.
Ο Ιούνιος παρασέρνεται τώρα σαν τον άνεμο
κι ψυχή άδικα βιάστηκε να ευχαριστηθεί.

Στο χρόνο της θανής μου κάθε μέρα
οι συνέπειες της φωνής μου είπαν τόσα
και τόσο σιωπηλά, που κάποιες μέρες

ζήσαν στη σκιά αυτού τού τραγουδιού.
(Εδώ η φωνή ραγίζει κι ο τρόμος
για την τόση μοναξιά τις μέρες τις γεμίζει.)

Σήμερα κλείνει χρόνος, Ιούνιε, που μας είδες,
άγνωστους, μαζί, για μια στιγμή.
Οδήγησέ με σε κείνο το λεπτό από διαμάντι
που συ μες σ’ ένα χρόνο έκανες πέρλα θλιβερή.


        Σήκωσέ με ως το σύννεφο που ήδη υπάρχει,
                           σώσε με από τα σύννεφα, εμπρός.
Κάνε νά’ναι το σύννεφο η καλή στιγμή
               που μού ‘δωσες, Ιούνιε, και σήμερα έχει ενός χρόνου ζωή.

Δίπλα στον ουρανό τη νύχτα θα περάσω
για να διαλέξω σύννεφο, το πρώτο
σύννεφο που απ’ τ΄όνειρο θα βγει, από τον ουρανό,

τη θάλασσα, τη σκέψη και την ώρα,
τη μόνη ώρα που εμένανε προσμένει
Σύννεφο των λόγων μου προστατευτικό!


Hora y 20, 1927

HORAS DE JUNIO
Vuelvo a ti, soledad, agua vacía, 
agua de mis imágenes, tan muerta,
 
nube de mis palabras, tan desierta,
 
noche de la indecible poesía.
Por ti la misma sangre --tuya y mía-- 
corre al alma de nadie siempre abierta.
 
Por ti la angustia es sombra de la puerta
 
que no se abre de noche ni de día.
Sigo la infancia en tu prisión, y el juego 
que alterna muertes y resurrecciones
 
de una imagen a otra vive ciego.
Claman el viento, el sol y el mar de viaje. 
Yo devoro mis propios corazones
 
y juego con los ojos del paisaje.
Junio me dio la voz, la silenciosa 
música de callar un sentimiento.
 
Junio se lleva ahora como el viento
 
la esperanza más dulce y espaciosa.
Yo saqué de mi voz la limpia rosa, 
única rosa eterna del momento.
 
No la tomó el amor, la llevó el viento
 
y el alma inútilmente fue gozosa.
Al año de morir todos los días 
los frutos de mi voz dijeron tanto
 
y tan calladamente, que unos días
vivieron a la sombra de aquel canto. 
(Aquí la voz se quiebra y el espanto
 
de tanta soledad llena los días.)
Hoy hace un año, Junio, que nos viste, 
desconocidos, juntos, un instante.
 
Llévame a ese momento de diamante
 
que tú en un año has vuelto perla triste.
Álzame hasta la nube que ya existe, 
líbrame de las nubes, adelante.
 
Haz que la nube sea el buen instante
 
que hoy cumple un año, Junio, que me diste.
Yo pasaré la noche junto al cielo 
para escoger la nube, la primera
 
nube que salga del sueño, del cielo,
del mar, del pensamiento, de la hora, 
de la única hora que me espera.
 
¡Nube de mis palabras, protectora!

*Για να γίνει ίσως καλλίτερα κατανοητό από τους Έλληνες αναγνώστες, αυτό το ποίημα παραθέτει ο Κάρλος Φουέντες με θαυμασμό στο πρώτο του εμβληματικό μυθιστόρημα La región más transparente = "Η καθαρότερη περιοχή του αέρα", που σηματοδότησε το Λατινοαμερικανικό "μπουμ" στη Λογοτεχνία της σύνολης Λατινικής Αμερικής. ετοιμάζεται και θα κυκλοφορήσει σύντομα σε μετάφραση ΑΡ*



NOCTURNO DEL MAR AMOR
ΝΥΧΤΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΑΓΑΠΗ
   

VOLVER a decir: ¡el mar                        
Να ΠΩ ΞΑΝΑ: η θάλασσα!
Volver a decir                                           Να πω ξανά
lo que no puedo cantar                             
αυτό που δε μπορώ να ψάλλω
sin el corazón partir.                                  
χωρίς η ψυχή μου να μου βγει.

Lo que con sólo pensar
                             Αυτό που με μόνη τη σκέψη
la dulce lengua salé
                                 τη γλυκιά γλώσσα αρμύρισα
y al callar                                               
και με τη σιωπή
cárcel de espumas sellé.                         
φυλακή από αφρούς σφράγισα.

Noche de naves ancló
                              Νυχτιά με πλοία άραξε
y en mi corazón caí.
                                και μες στην καρδιά μου έπεσα.
Lo que desapareció,                                Αυτό που εξαφανίστηκε
ya está aquí.                                          είναι ήδη εδώ.
.
Vivía un reflejo verde                              Ζούσα μιαν αντανάκλαση πράσινη
que enrollaba el agua oscura.                  που τύλιγε το σκοτεινό νερό.
Yo sé que el amor se pierde
                    Ξέρω πως η αγάπη χάνεται
junto a la noche más pura.
                     μαζί με την απόλυτη νύχτα.

¡
Ay de mí vida!                                      Αχ η ζωή μου!
Puesta a lo largo del mar                        Απλωμένη κατά μήκος της θάλασσας
sólo le queda mirar                                της απομένει μόνο να δει
un paisaje con herida.                            ένα τοπίο με πληγή.

Media noche fue en el cielo
                    Μεσάνυχτα στον ουρανό
que una nube fue a traer.
                      που ένα σύννεφο πήγε να φέρει.
Pérdida de todo vuelo,
                          Χαμός κάθε πετάγματος,
tiempo sangrado al correr.
                     ματωμένος χρόνος να τρέχει..

En sombrías sonajeras
                          Σε δροσερά παιχνίδια κρεμαστά
El agua su aire mojó                             το νερό τον αέρα του έβρεξε
y oleajes desenrolló                             
και κυματισμούς ξεδίπλωσε
ronca de angustias postreras.                
βραχνό από αγωνίες έσχατες.

Toda la noche a los cielos
                      Ολονυχτίς στους ουρανούς
mi corazón fui a llevar
                           την καρδιά μου πάσχιζα να πάω
por destruir un estelar                          
για να καταστρέψω έναν αστερισμό  
horario de desconsuelos.                       
ωράριο της υπέρτατης θλίψης.

Entre los dos viva muerte                       Ανάμεσα στους δυο μας ζωντανός θάνατος
secamente retoñó                                 ψυχρά ξαναβλάστησε
y la luna la enyesó                                κι η σελήνη τον σοβάτισε
con calmas de mala suerte.                   με τη νηνεμία της κακοτυχίας.       

¡
Voces inútiles siempre!                           Ανώφελες φωνές πάντα!     
Cuanto en el alma tajé                            Όσα στην ψυχή χάραξα
pudrió la noche septiembre                      σάπισε η σεπτεμβριάτικη νυχτιά
como quien rompe un quinqué.                σαν όταν σπάει κάποιος μια λάμπα θυέλλης .      

Tu perfil en el espacio                            Το προφίλ σου στο χώρο
 
pájaros sonidos daba                            ήχους από πουλιά έβγαζε
y el dolor de lo que acaba                       κι ο  πόνος από κείνο που τελειώνει
 
puso el mar en tiempo lacio.                  έβαλε τη θάλασσα σε χρόνο γραμμικό. 

Toda la noche la cita                              Όλη τη νύχτα η συνάντηση
fue munendo de amargura.                     πνιγόταν στην πικρία
Llorar era una llanura                              Το κλάμα γίνηκε πεδιάδα
desde una tarde infinita.                          από ένα βράδυ χωρίς τελεία.

Casi un año, y el puñal                            ‘Ενας χρόνος σχεδόν και το στιλέτο
intocable y solitario                                  άγγιχτο και μοναχικό
gotea el aniversario                                 σταλάζει την επέτειο
con silencioso caudal.                              με σιωπηλή αφθονία.

Bella columna sonora,                               Ωραία στήλη ηχηρή
tu caída partió en dos                               η πτώση σου χώρισε στα δυο
la gloria de un semidiós                            τη λαμπροσύνη ενός ημίθεου
retocada por la aurora.                              αναστημένη απ’ την αυγή.

Volver a decir: ¡el mar!                              Να πω ξανά: Η θάλασσα!
Volver a decir                                          Να πω ξανά   
 lo que no puedo cantar                            αυτό που δε μπορώ να ψάλλω  
sin el corazón partir.                                 
χωρίς η ψυχή μου να μου βγει.


Junio trajo tu recuerdo,                            Ο Ιούνης έφερε τη θύμησή σου,
sin querer.                                              άθελά του.
Así gano lo que pierdo                              Έτσι κερδίζω αυτό που χάνω
moviendo mi oscurecer.                           αναδεύοντας τη σκοτεινιά μου.
 Junio y el mar tropical                             Ο Ιούνης κι η τροπική θάλασσα
descendido a oscuridades,                        βυθισμένη στα έγκατα,
soledad de soledades                               μοναξιά της μοναξιάς
todo el olvido naval.                                 όλη η ναυτική λησμονιά.

Abro el cielo y cuelgo estrellas.                 
Τους ουρανούς ανοίγω κι άστρα κρεμάω.
Y aguas con luces remotas                      
Και νερά με φώτα μακρινά
esclarecen mis derrotas                           
φωτίζουν τις σκοτεινές μου ήττες
moradas sobre sus huellas.                      
πάνω στα ίχνη τους.

Puse en sus manos el mar                       
Στα χέρα τους απόθεσα τη θάλασσα
y del azul rebosante                                
κι από το άπλετο μπλε
todo un día declinante                             
μια ολόκληρη μέρα στο γέρμα της
quisiste desembarcar.                             
θέλησες να ξεφορτώσεις.

Pensar en ti será siempre                        Η σκέψη σου θα είναι πάντα 
la dicha de haber vivido                           η τύχη να έχω ζήσει
cerca de ti, tan herido                            
σιμά σου, τόσο πληγωμένος
una noche de septiembre.                      
μια νυχτιά του Σεπτέμβρη.

Dije al mar: tu sangre es mía.                 E
ίπα της θάλασσας: το αίμα σου είναι δικό μου.
¡
Cuánta amargura en el canto!                 Πόση πικρία στο τραγούδι!
(
Si fuera por lo que canto,                      (Αν μετρούσα αυτό που ψάλλω  
todo el mar me ceñiría.)                         όλη η θάλασσα θα μ’ έζωνε).

Surge una nube, y la nave                       Νά σου ένα σύννεφο, και το πλοίο
sobrenada; silenciosa,                             επιπλέει’ σιωπηλό, 
se distribuye la rosa                               διαμοιράζει το ρόδο 
de los vientos en que cabe.                    των ανέμων όπου χωρεί.

¡
Ay de mí, ay de la mar                         Ax! εγώ, αχ η θάλασσα!        
que saló en el horizonte                         που αρμύρισε στον ορίζοντα
la esperanza de algún monte                 
την ελπίδα κάποιου όρους
donde lo azul encontrar!                         όπου το μπλε συναντά!    

Porque lo azul de la mar                        
Διότι το μπλε της θάλασσας   
es la distancia del cielo,                        
είναι η απόσταση απτον ουρανό,
la entonación de un pañuelo                 
η αρμονία ενός μαντηλιού
que se ha dejado llorar.                        
που αφέθηκε στο κλάμα.

Y lo azul en lejanía                                
Και το μακρυσμένο μπλε
monte montaña será                             
λόφος όρος θα γενεί
soledad de poesía,                                
μοναξιά της ποίησης
donde la noche vendría                          
όπου η νύχτα θε ναρθεί
sin sombra de lo que está.                     
δίχως σκιά γιαυτό που είναι.

Digo —y aquí me despido—                   
Λέωκαι εδώ σας χαιρετώ-
con sonoridad ligera,                              
με ηχηρότητα απαλή,
que esta voz que nunca cuido                
ότι η φωνή αυτή που ποτέ δεν φροντίζω
—nomeolvides, no me olvido—                -
μη με λησμόνει, δεν λησμονώ-
cruce cada primavera                             
την κάθε άνοιξη περνά      
siempre fiel a lo que ha sido.                 
πάντα πιστή σαυτό που υπήρξε.

Con sonoridad ligera,                            
Με ηχηρότητα απαλή,
siempre fiel a lo que ha sido.                 
πάντα πιστή σ’ αυτό που υπήρξε.
1944                                                                     1944

Από τη συλλογή «Υποτέλειες»(Subordinaciones), 1949





 Προσωπικά, αυτό μου κόστισε το περισσότερο στην απόδοσή του και το υπογράφω χωρίς την παραμικρή αιδώ.

Αλλά ο Κάρλος Πεγισέρ έχει εγγραφεί στην Ιστορία της Παγκόσμιας Ποίησης  για τον "Τροπικό" του: 


DESEOS

ΕΠΙΘΥΜΙΕΣ


Τροπικέ, γιατί μού’δωσες 
χέρια βουτηγμένα μες στο χρώμα.
Ό,τι κι αν αγγίξω
μ΄ήλιο θα γιομίσει.

Στα μαλακά τα βράδυα τόπων αλαργινών
θα περάσω με τους θορύβους μου σαν γυαλί στραφταλιστό.
Άσε με μόνο μια στιγμή 
Να πάψω νά ‘μαι χρώμα και κραυγή.

Άσε με μόνο μια στιγμή 
ν’ αλλάξει κλίμα η καρδιά,
να πιώ το ημίφως τού έρημου,
να σκύψω σιωπηλά από μπαλκόνι μακρινό,
να βυθιστώ στον μανδύα λεπτών πτυχών,
να διαχυθώ στην όχθη ευλάβειας απαλής, 
να χαϊδέψω γλυκά τα ίσια μαλλιά
και να γράψω με γραφίδα λεπτότατη τη δική μου περισυλλογή.

Αχ! και νά ‘παυα μόνο μια στιγμή
να ‘μαι ο Βοηθός στο Πεδίο του ήλιου!

Τροπικέ, γιατί μου ‘δωσες
χέρια βουτηγμένα μες στο χρώμα!
 

Από τη συλλογή «Πέτρα των θυσιών» (Piedra de sacrificios), 1924
το όλον, για τον Ιούνη-Ιούλη-Αύγουστο του 1994, εξαιρετικά...



©ΑΡ όλα δημοσιευμένα, ως  εκ τούτου, η ιστολόγος ευελπιστεί, πάντοτε καλή τη πίστη,πως οποιεσδήποτε αναπαραγωγές, ηλεκτρονικές ή έγχαρτες θα σεβαστούν κόπο και απλήρωτη εργασία με απλή παράθεση της πρωτότυπης εργασίας, εννοείται πώς σε αντίθετη περίπτωση, υπάρχουν και νομικά εργαλεία στη διάθεση όλων, άρα και της ιστολόγου. Ευελπιστούμε πως ποτέ δεν θα φθάσουμε σε τόσο ψυχοφθόρες περιστάσεις για τα αυτονόητα...όπως για πρότυπη εργασία για την Αλεχάντρα Πισαρνίκ, που είδαμε, αίφνης, δημοσιευμένη έχοντας "οικειοποιηθεί" και περιλάβει δικές μας αποδόσεις λες και είναι άλλων ομοτέχνων, έτσι, αβρόχοις ποσί.
ΥΓ, ποσώς θα επιθυμούσαμε να επανέλθουμε σε αυτά τα δυσάρεστα, πλην, αν παραστεί η ανάγκη, ας μην μείνει η παραμικρή αμφιβολία για την Νόμω υπεράσπιση κεκτημένων.

Hadjidakis-Fleury Dadonaki: I love you - Σ' αγαπώ

Που πια δεν έχω τίποτε άλλο Μες στους τέσσερις τοίχους, το ταβάνι, το πάτωμα Να φωνάζω από σένα και να με χτυπά η φωνή μου Να μυρίζω από σέν...