16/12/14




«Η καθαρότερη περιοχή {του αέρα}» είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Κάρλος Φουέντες που είδε το φως της δημοσιότητας το 1958, στα 30 του χρόνια. Το 1954 είχε ήδη δημοσιεύσει την ανθολογία διηγημάτων με τίτλο «Οι μασκαρεμένες μέρες», μετφ Χριστίνα Κόμη, εκδ. Καστανιώτη. Το 1959 ακολούθησε «Η Ήσυχη συνείδηση» (Las buenas conciencias) και το 1962 «Ο θάνατος του Αρτέμιο Κρους», στην δημιουργική μετφ. της Έφης Γιαννοπούλου που υπογράφει και τις περισσότερες μεταφράσεις του Φουέντες εν Ελλάδι. Μία, έχει υπογράψει ο Αχιλλέας Κυριακίδης, «Νερό καμένο», ελλ.εκδόσεις Άγρα. Όλες οι Ελληνικές εκδόσεις εδώ: http://www.biblionet.gr/author/17355/Fuentes,_Carlos,_1928-2012

Τα τρία μυθιστορήματα του Φουέντες, ήδη κλασικά μετά μισόν αιώνα, αποτελούν την «τριλογία της Μεξικανικής Επανάστασης» -1910-1917-. Και μάλιστα, με την απολύτως ανάποδη σειρά: «Αρτέμιο Κρους» - «Η ήσυχη συνείδηση» - «Η καθαρότερη περιοχή». Ο προσεκτικός αναγνώστης θα παρατηρήσει ότι πρόσωπα από την «Ήσυχη συνείδηση» επανεμφανίζονται σ΄αυτό το μυθιστόρημα. «Η ήσυχη συνείδηση» και η επερχόμενη «Καθαρότερη περιοχή του αέρα» στις εκδόσεις Τυπωθήτω-Gutenberg.

Μικρό απόσπασμα:

(…)  «Ο Ίσκα Σιενφουέγος μπήκε στο σαλόνι, κοντοστάθηκε και με μια γκριμάτσα άναψε τσιγάρο.

πρώτ’ απ’ όλα, αφέσου’ μην κάνεις ερωτήσεις’ μην κοιτάς φάτσες’ αφέσου στο θόρυβο και τις σκιές, στις αχνές κηλίδες. Αλλαγή φωτισμού. Κίτρινο. Τους ταιριάζει. Ο Μπομπό θα έπρεπε να εγκαταστήσει ακτίνες Χ. Χρειάζονται; Καθρέφτες. Οι αχνές κηλίδες επαναλαμβάνονται στο διηνεκές. Φώτα, πλάτες, μέση, τόσες μασχάλες τόσες φορές ξυρισμένες, η συνείδηση στον κόρφο, το μηχάνημα που διώχνει τον καπνό, αφέσου, οι αναθυμιάσεις… σάρκα και μυρωδιά, αδύνατον να μην τους δώσεις σημασία, αλλά, τουλάχιστον, να τα κάνεις να φαίνονται κομψά. Αυτή η σάρκα δεν είναι κομψή, αυτή η σάρκα είναι εκλεπτυσμένη, αυτή η μυρωδιά είναι επιθετική, αυτή η μυρωδιά είναι αριστοκρατική. Πρόσωπα, προς στιγμήν. Για την ώρα, αφέσου. Ξέχνα τον εαυτό σου, κλειδί για την ευτυχία, που είναι να ξεχάσεις τους άλλους’ να μην απελευθερωθείς: να καθυποταχθείς στους άλλους.

Αντίγραφα ανάγλυφων φωτογραφιών κρεμασμένα στους τοίχους  της μεζονέτας –κατακόκκινο, κόκκινο του πηλού, κοβάλτιο-: Σαγκάλ, Μποτσιόνι, Μιρό κι ένας μόνο πρωτότυπος πίνακας: μπλε βούβαλοι σε κιτρινωπή άμμο, του Χουάν Σοριάνο.13  Καταγής, τα είδωλα: κάτω από έναν ποδηλάτη που εξακοντίζεται στο μέλλον, η ανοιχτή πληγή της θεάς Κοατλίκουε σε διαστάσεις νάνου. Δίπλα στην μεγάλη μπαλκονόπορτα, απλώνονταν ένα αναρριχητικό φυτό και μια κινεράρια κι ανάμεσα στα μπουκάλια του μπαρ, που ήταν διακοσμημένο με πλακάκια της Πουέμπλας, μια φωτογραφία αμερικάνας με νάιλον σάρκες, κομμένη από το περιοδικό Εσκουάιρ, τηλεφωνούσε με ένα γλυκύτατα λάγνο βλέμμα. Ο Μανουέλ Σαμακόνα, μισοξαπλωμένος στον  καναπέ, χάιδευε τα ανακατεμένα του μαλλιά. Στο ελληνικό του προφίλ περίσσευαν δυο χοντρά μάγουλα κι απ΄τα χείλια του έβγαινε ασταμάτητα ένα σύννεφο καπνού, με διαολεμένη βραδύτητα, γεγονός που διατηρούσε την προσοχή της προσηλωμένης ομήγυρης –νεαροί συγγραφείς, καλεσμένοι από την μανία πολυσυλλεκτικότητας του Μπομπό, μπογιατισμένες γριές που σε κάποια φάση είχαν υποπέσει στη γοητεία του Μπάρμπα Τζάκομπ- με την έκφραση στα χαρακτηριστικά του  που ο Σαμακόνα ήξερε πως ήταν η ελκυστικότερη:

-      Σήμερα, ο ποιητής δεν μπορεί ν’ απαρνηθεί το ζωτικό έργο να ονομάζει τον άρτο και τον οίνο αλλιώς. Αυτό, όμως, υποθέτει, φυσικά, πως έχει απόλυτη συνείδηση του τι είναι ο άρτος και ο οίνος. Τότε, μπορούμε να προχωρήσουμε μακρύτερα, στην καρδιά των πραγμάτων: να κυριαρχήσουμε επ΄ αυτών, να πάψουμε να είμαστε σκλάβοι τους…

-      Ναι, αλλά ο ποιητής είναι ιδίως άνθρωπος που ονομάζει τα πράγματα- είπε ένας αστιγματικός νεαρός.

-      Εντάξει, αλλά να μην βάζει πάνω-πάνω από «όσα ονομάζει» τα αρχικά της Γιουνάιτεντ Πρες. Ή, τότε, εφόσον το επίπεδο κατανόησης της  είναι ιστορικά ισχνό, μόνο γι’ αυτόν τον λόγο πρέπει η ποίηση να κατέβει και ν’ αναμειχθεί με την εποχή, με το πρόσχημα της «σαφήνειας» και να εξαφανισθεί με αυτήν;

-      Τι ωραία που το είπατε…

-      Υπεροψία, κύριε Σαμακόνα, να τι χρειάζεται…

-      Μάλιστα, ας έχει και κάποιος. Όλοι εσείς μιλάτε πολύ για τον ιμπεριαλισμό των γιάνκις. Εγώ αναρωτιέμαι αν,ευτελίζοντας τις λέξεις μας, δηλαδή την φαντασία μας, δεν τον βοηθάμε και, αν, αντίθετα, προσπαθώντας –με αυτή την ταπεινότατη υπεροψία- να ανυψώσουμε στην υψηλότερη βαθμίδα της έκφρασής τους τις λέξεις μας και την φαντασία μας δεν γινόμαστε, ίσως, περισσότερο άνθρωποι και περισσότερο Μεξικανοί…

-      Ο αγώνας ενάντια στον ιμπεριαλισμό οφείλει να είναι ευθύβολος, να φθάνει στον λαό.

Μην τον περιφρονείτε αυτόν τον καημένο τον λαό. Ειλικρινά, σαν τι νομίζετε πως θα καταλάβει καλύτερα ο λαός μας: «Γυρίζω σ’ εσένα, μοναξιά, κενό νερό, νερό των εικόνων μου, τόσο νεκρό…» 13 (ονομαστό ποίημα του γνωστού ποιητή Κάρλος Πεγισέρ – 1897-1977- Ώρες Ιουνίου {1937} δημοσιευμένο ελληνικά στο

περιοδικό «Εμβόλιμον» τ.63-64, Χειμώνας-άνοιξη 2012, μετφ. Α.Ρούβαλη)

 ή «Πατερούλη Στάλιν, στηλοβάτη του εργάτη»;  Επιπλέον, μην συγχέετε τα πράγματα. Ευπρόσδεκτη η πάλη σας ενάντια στον ιμπεριαλισμό, καλέ μου φίλε, αλλά, να είναι ουσιαστική: αγωνιζόμαστε ενάντια στον ιμπεριαλισμό επί του πεδίου των συμφερόντων μας, όχι γράφοντας στιχάκια σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Στην πραγματικότητα, όμως, τι σας ενδιαφέρει περισσότερο: ν’ αγωνιστείτε ουσιαστικά ενάντια στον ιμπεριαλισμό ή να αισθανθείτε σαν δίκαιος άνθρωπος που τάσσεται με το μέρος του καλού και είναι άξιος να εντοπίσει και να καταδικάσει τους κακούς ανθρώπους;

Ο αστιγματικός νεαρός σηκώθηκε όρθιος ραίνοντας με στάχτες τις γηραιές κυρίες:

-      Ξεπεσμένε, πουλημένε, οπαδέ του «η τέχνη για την τέχνη». Πόσο σε πληρώνει το Στέιτ Ντηπάρτμεντ;

Ο Μανουέλ Σαμακόνα εισέπνευσε ήρεμα τον καπνό του τσιγάρου του

-      Μέχρι και για να είναι κανείς παλιάτσος απαιτούνται ακεραιότητα και φαντασία.» (…)





*Γραμμένο στο καθομιλούμενο ιδίωμα της Πόλης του Μεξικού στην δεκαετία του ’50 που φτάνει ως τις μέρες μας. Σε αναλογίες, θυμίζει λίγο το ιδίωμα των έργων του Νίκου Τσιφόρου της ίδιας δεκαετίας, εξαπλούμενο στην δεκαετία του ’60.*

Ο Ίσκα Σιενφουέγος (εκατάφωτος ή σωστότερα, "100 φωτιές" σήμα κατατεθέν η φωτιά στους Αστέκας) είναι ο αρχετυπικός χαρακτήρας όχι μόνο τού βιβλίου αλλά του Μεξικού πριν από την κατάκτηση και μετά την κατάκτηση ως τις μέρες μας, συνιστά τις ίδιες τις πηγές των λαών ολόκληρης της Λατινικής Αμερικής.-



Ο τίτλος παραπέμπει στην  περίφημη ρήση του Αλφόνσο Ρέγες: «Ταξιδιώτη, έφτασες στην καθαρότερη περιοχή του αέρα» ευφημισμός της μολυσμένης ατμόσφαιρας όχι μόνο της Πόλης του Μεξικού αλλά όλης της Κοιλάδας του Μεξικού, κλίνο των Αστέκας.  Περαιτέρω, αντιστοιχεί στην ίδια την ουσία του Μεξικού ως πηγή ζωής, φωτός, σκότους και φωτοσκιάσεων. Η Κοιλάδα του Μεξικού, δίπλα από την σημερινή πρωτεύουσα της χώρας, αντιπροσωπεύει για τους Μεξικανούς ό,τι για τους Έλληνες αντιπροσωπεύουν οι Δελφοί: τον ομφαλό της γης,-
Για τον Αλφόνσο Ρέγες, πνευματικό πατέρα του Κάρλος Φουέντες,  εδώ: http://en.wikipedia.org/wiki/Alfonso_Reyes



Το βιβλίο θα κυκλοφορήσει σύντομα από τις εκδόσεις Τυπωθήτω-Gutenberg.-


©  εκδόσειςΤυπωθήτω-Gutenberg και ΑΡ.

Hadjidakis-Fleury Dadonaki: I love you - Σ' αγαπώ

Που πια δεν έχω τίποτε άλλο Μες στους τέσσερις τοίχους, το ταβάνι, το πάτωμα Να φωνάζω από σένα και να με χτυπά η φωνή μου Να μυρίζω από σέν...